Nakil

Nakil, ölüden ya da canlıdan yapılan bir operasyon türüdür. Tedavi edilmesi tıbbi anlamda mümkün olmayan hastalıklar sebebiyle işlev yapamayacak derecede hasarlar görmüş olan organların yerine, canlı ya da beyin ölümü gerçekleşmiş olan kadavradan alınan sağlam ve çalışan organın takılarak hastanın tedavi edilmesine olanak sağlayan faaliyete nakil denilmektedir. Kalp nakli haricinde geriye kalan diğer organların önemli bir kısmı canlılar arasında yapılabilmektedir. Kalp, karaciğer, böbrek, pankreas, ince ve kalın bağırsak nakilleri ölü bedenden alınarak hastaya nakledilmektedir.

Canlılar arasında ya da ölü-canlı arasında yapılan nakiller

Bağışlanan tüm organlar yapılan her nakil kurtarılan bir hayat demektir. Ama Türkiye’de organ bağışı oranının istenilen seviyeye ulaşmamasında ve toplum tarafından yeterli duyarlılığın oluşmamış olmasında yanlış inanışlar ile aynı zamanda bilgi eksikliği ve önyargılar çok önemli rol oynamaktadır. Organ bağışı ve organ naklinde doğru olduğu sanılıp inanılan yanlışlarla birlikte yıllar boyunca diyalize bağlı olarak hayatını sürdüren ya da organ bağışı yapmayan birçok insan bulunmaktadır. Türkiye’de organ nakillerinin yaklaşık olarak %75- 80’i yaşayan birisinden alınan organlarla gerçekleştirilmektedir. Bu yolla yapılan nakillerde herhangi bir sağlık problemi olmayan kişi ameliyat edilip, sağlam organının bir kısmını veyahut da yarısını veriyor. Bu pek istenmeyen bir vaziyet olmasına rağmen genellikle hasta yakınları tarafından insanları yaşatmak için uygulanmak zorunda kalınan bir yöntemdir. Yurt dışında ise organ naklinde bu durumun zıttı söz konusudur. Yaşayan sağlıklı insandan alınan organlar ile yapılan nakiller yaklaşık olarak % 25 oranında, ölen insanlardan alınarak yapılan nakiller ise yaklaşık olarak % 75- 80 seviyelerindedir. Türkiye’deki ortaya çıkan nakil süreci ile ABD ve Avrupa’daki nakil süreci arasındaki en temel fark budur. Fakat nakillerin başarı oranı arasında herhangi bir istatistiksel bir fark yoktur. Burada daha çok doktorların rolü önemlidir.

Organ Nakli Ameliyatları modern teknikler ve teknolojiler kullanılarak yapılmaktadır

Organ nakli ameliyatları en önemli ve hassas ameliyatlardır; fakat gelişen modern cerrahi teknik ve teknolojileri tamamen güvenli bir şekilde ve kanama olmadan gerçekleşebilmektedir. Örnek vermek gerekirse; Laporoskopik (kapalı) ameliyatlar ile insanlar 1 hafta ile 10 gün arasında normal yaşantılarına devam edecek seviyeye gelmektedir; günlük hayat açısından fiziksel bir engelleri asla olmamaktadır.

Kimler donör uygulanır?

Sağlık Bakanlığı tarafından kullanılan yönetmelik gereğince 4. derece de dahil olmak üzere tüm akrabalar arası nakiller yapılabilir. Bölgesel Etik Kurullarında alınan onayla akrabalık dışı organ nakli yapılması da söz konusu olabilmektedir. Organ nakilleri içerisinde çapraz nakil olarak isimlendirilen donör değişimleri de yasal kurallar içerisinde gerçekleşebilmektedir.

Hastanede organ naklinin gerçekleşebilmesi için o nakil merkezinin üst seviyede hizmet veriyor olması gerekmektedir. Organ nakli yalnızca ameliyatla alakalı bir işlem değildir. Organ naklinin başı ve sonrası arasındaki sürecin o merkezin yatan hasta katları, poliklinikleri, laboratuvarları, görüntüleme üniteleri ve o merkezde yer alan birçok kliniğin ortak çalışması çok önemlidir. İşinizde iyi bir cerrah olabilirsiniz, ameliyathane şartlarınız çok mükemmel olabilir, çok iyi bir anestezi ekibiniz olabilir fakat bu her zaman iyi sonuçlar alacağınız anlamına gelmemektedir. Organ naklilleri multidisipliner çalışmalardır. Bu sebepten ötürü yalnızca bu çalışmayı bitirmiş olan sağlık kurumları organ nakli yapabilirler.

Allogreft: Allogreft genetik bakımdan aynı kimliğe sahip olmayan aynı ırka ait iki canlı arasında yapılan organ ya da doku nakilleridir. Birçok insanın doku ve organ nakilleri allogrefttir.

İzogreft: Allogreftlerin alt grubu olarak genetik bakımdan aynı kimliğe sahip alıcı ve vericiler arasında gerçekleşen organ ve doku nakilleridir. İkizlerin arasında gerçekleşir. İzogreftler diğer nakil türlerinden farklıdır. Bunun sebebi allogreftlerle yapı olarak aynı olsalar bile alıcının immün cevabı bakımından otogreftlere daha yakın özelliktedirler.

Senogreft: Dokunun veya organın bir ırktan başka bir ırka nakledilmesi işlemidir. Buna örnek olarak; gayet başarılı bir nakil olan,domuza ait olan bir kalp kapakçığının insana nakli; babun türü bir maymunundan insana kalp nakli (başarısızlıkla sonuçlandı) yapılması verilebilir.

• Uzm. ALİ ATAY - 28.04.2021 02:57:47