Böbrek
nakli olmanın diyaliz tedavisine oranla avantajları nelerdir?
Şüphesiz
son dönemdeki böbrek rahatsızlığı çekenler için böbrek nakli en ideal tedavi
yöntemidir. Diyaliz şekilleri (periton diyaliz ya da hemodiyaliz) en güzel
şartlarda sağlıklı bir bireyin yaptığı işin yaklaşık olarak yüzde 5'ini
yapmaktadır. Başarıyla nakil işi gerçekleştirilen böbrekte ise bunun 10 katını
(yani sağlıklı bir bireyin iki böbreğinin de yaptığı işin yaklaşık yüzde
50'sini) yapmayı sağlar. Nakil işleminin, böbrek yetmezliği olan hastalar adına
en büyük yarar ise diyalizden kurtarmaktır.
Böbrekte
çapraz nakil nedir?
Akrabalarından
kan grupları uyum sağlayan vericileri olmayan hastalarda uygulanan yöntemdir.
Kan grupları birbiriyle uymadığı halde akrabasına böbrek vermek isteyen
bireyler, organ naklinin yapıldığı merkezde doku uyumlarına bakılarak çapraz
nakle hazır hale getirilir.
Örnek
vermek gerekirse kan grubu A olan bir hastanın, kan grubu B olan akrabası,
böbreğini B grubu olan başka bir hastaya verirken, ikinci hastanın A grubu olan
vericisi de böbreğini ilk hastaya aktarır. Kan grupları A ya da B olan hastalar
kan grubu uyumu sağlayamamaları halinde çapraz nakil adayı olurlar. Bu aşamada
bilinmesi gereken en önemli konu; Kan grupları AB ya da 0 olan hastaların
çapraz nakil yapma olasılığı daha düşüktür. çünkü çapraz nakil yapan vericiler
nakillerde her iki tarafın da etik kurul onayı alması zorunludur.
Önce
Etik Kurulunun Onayı Gerekiyor
Sağlık
Bakanlığı canlı varlıklardan doku veyahut da organ nakillerinin kontrolünü
kolaylaştırılması amacıyla ‘Doku Nakli ve Ulusal Organ Koordinasyon Sistemi'
bildirgesinin 7. bölümünde yapılan değişiklik 28.06.2004 tarihinde ve 4690
sayılı onay ile birlikte uygulanmaya başlamıştır. Buradan yola çıkarak; canlı
varlıktan doku veyahut da organ nakli, alıcı bireyin dört derece (dördüncü
derece de dahil olmak üzere) kayın ve kan hısımlarından uygulanabilecektir. Bu
kapsamın dışında kalanlar ise, İlgili Doku ve Organ Nakli Merkezinde yer alan
Yerel Etik Kurul’un değerlendirilip uygun verici olduğuna karar vermesi
durumunda nakli gerçekleştirilebilir.
Dördüncü
derece yakınlık bağı ile ilgili söylenebilecek; Türk Medeni kanunda yer aln 17.
Maddede, 'kan yakınlığının derecesi, akrabaları birbirine bağlayan doğum
sayılarıyla belli olur' deniliyor.
Buna
bakılarak; kan yakınlığında bireyin akrabalık derecesine göre;
1.
dereceden akrabalar: Çocuğu-annesi-babası
2. dereceden akrabalar: torunu -kardeşi-dedesi-ninesi
3. dereceden akrabalar: yeğen (kardeşinin çocuğu)-amcası-halası-dayısı-teyzesi
4. dereceden akrabalar: 3.derecede yer alan bireylerin çocuklarıdır.
Kayın
tarafından hısımlık ise kişinin eş tarafındaki akrabaları aynı ölçüde
derecelendirilmektedir.
Uyumsuz
Doku Böbrek Nakli
Böbrek
nakli dendiği zaman akla ilk olarak 'doku uyumu' gelir. Organ nakli
yapıldığında doku uyumuna sadece ve sadece böbrek naklinde bakılır. Doku uyumu,
kan grupları gibi çeşitler içerir. Normal bir insanın 6 doğal doku grubu
vardır. Bu dokuların üç tanesini anneden, üç tanesini de babasından alır. Genel
olarak doku uyumumuzun benzerliği oluşumunda yaklaşık olarak annemizle yüzde
50, babamızla da yüzde 50'dir. Kardeşlerimizde ise bu oran daha da fazla
olabilir veya daha azda olabilir. Kardeşlerin doku uyumu yüzde 100 veya 0 olabilir.