Yüz nakli, bir bireyin yüzünün bir bölümünün veya tamamının başka bir kişiden alınarak nakledilmesi işlemlerini içeren kompleks bir medikal prosedürdür. Dünyada gerçekleştirilen ilk tam yüz nakli operasyonu, 2010 yılında İspanya'da tamamlanmıştır. Dünya genelinde yüz bölgesinin tamamının nakledildiği ilk başarılı yüz nakli operasyonu ise Türkiye'de 2012 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu tarihe kadar yüz nakli, deneysel bir prosedür olarak değerlendiriliyordu.

Boyun ve baş çevresinde oluşan yanıklar, ateşli silah yaralanmaları, trafik kazaları, yabani hayvan veya insan saldırıları nedeniyle meydana gelen doku ve fiziksel görünüm bozulmaları veya tümörlerin çıkarılması gibi durumlar yüz nakli gereksinimlerini doğurabilir. Bu bozukluklar:

Özellikle plastik cerrahi alanında uzmanlaşmış cerrahlar, yüz nakli operasyonları için gerekli teknik becerilere sahiptir. Ancak bu nadir görülen durum, sık yapılan parmak ve el nakillerinden oldukça farklıdır ve karaciğer ve kalp nakillerinde olduğu gibi, özel bir eğitim ve teknik donanım gerektirir.

Yüz naklinden hemen önce, uygun damar bağlantılarına sahip greftin (bu yamaya greft adı verilir) seçimi, işlevsel kapsam için sinirler, tükürük bezleri ve kasların nasıl yer değiştireceği gibi birçok sorunun yanıtlanması gerekir. Beyin ölümü gerçekleşmiş olan vericiden greftin nasıl ve ne zaman çıkarılacağı da kritik bir konudur.

Yama yapılacak olan deri ve vericiden alınmış olan greftin hem cinsiyet hem de kan grubu açısından uygun olması önemlidir. Ayrıca, vericinin yakınlarının acısını daha da artırmamak için çıkarma işleminin nasıl gerçekleştirileceği de özenle planlanmalıdır. Bu süreçte ilk olarak verici için trakeotomi (nefes borusuna açılmış olan delik ile solunumun buradan sağlanması) yapılır ve ardından yüzün maskesi çıkarılır. Greft alındıktan sonra, vericinin yüz bölgesinde kabul edilebilir bir görünüm sağlanır.

Kalbi hayatta olan vericiden diğer organlar çıkarılmadan önce yüz çıkarma işlemi gerçekleştirilir. Aynı zamanda, alıcının hazırlık işlemleri de başlatılır. Vericiden yüzün çıkarılması yaklaşık 4 saat sürer ve hemen ardından çıkarılan yüzün alıcıya uyumu kontrol edilir. Alıcı üzerindeki teknik işlemler ise yaklaşık 10-12 saat sürer. Sinirler ve damarlar uç uca eklenerek birleştirilir, kaslar ve burun kemikleri yerleştirilir.

Yüzünde hastalık, yanık, travma veya doğuştan gelen bir bozukluk nedeniyle deformasyon yaşayan bireyler, bu estetik operasyondan faydalanabilir. Yüz nakli, bireyin yaşam kalitesini büyük ölçüde artırır ve sosyal yaşantısına olumlu katkılar sağlar.

Yüz naklinin alternatif bir yolu, hastanın vücudunun başka bir bölgesinden deri alınarak yüzüne nakledilmesidir. Bu durum, genellikle 50'ye yakın operasyon gerektirebilir ve yeniden oluşturulan yüzde sınırlı bir fonksiyon sağlayabilir. Bu tür nakiller, hastanın yüz bölgesini bir maske veya örtü gibi gösterebilir.

Yüz nakli, modern tıp ve cerrahinin en karmaşık ve zorlu prosedürlerinden biridir. Bu operasyon, hastaların fiziksel ve psikolojik sağlığını büyük ölçüde iyileştirir ve yaşam kalitelerini artırır. Ancak, her yüz nakli vakası, dikkatli bir değerlendirme ve uzun bir hazırlık süreci gerektirir.